Ez nekien Curtis Yarvin existitzen zenik ere, gaur bertan David Marchese kazetari kanadiarrak The New York Times egunkariko The Interview podcastean egin dion elkarrizketa (idatzita, hemen) entzun dudan arte. Yarvin konputazio ingeniaria da (computer engineer) eta urte batzuk daramatza bere hausnarketak bere blogean argitaratzen. Dirudienez, AEBetako eskuin muturra ideologikoki elikatzen ari diren ideien sortzailetako (edo hedatzailetako) bat da. Masa hedabideak eta mundu akademikoa pentsamendu aurrerakoiak inbaditu dituela eta desegin behar direla dioen tesia defendatzen du elkarrizketan.

Gobernuko burokrazia errotik desegin behar dela uste du. Eta horretarako, monarkia moduko bat ezarri behar dela enpresaburu indartsu baten bitartez. Berak, CEO akronimoa erabiltzen du, diktadore bati deitzeko modu leuna, egia esan. Bere proposamenak oinarritzen dira bere ideiekin bat datozen zenbait gertaera historikoren hautaketa deliberatuan (cherry picking), sinplifikazio basatietan eta argudio ahul eta, oro har, faltsuetan.

Diktadore baten aldeko argudioa ez da berria. Diktadura bat demokrazia bat baino hobea delako ideia sustatzen dutenek eraginkortasunaren argudioarekin egiten dute askotan. Demokraziak, beren morrontza populistekin, beren berme sistema astunekin, burokraziarekin eta gainerako hutsuneekin, diktadurak baino askoz ere ez-eraginkorragoak direlako falazia defendatzen dute.

Diktadurak demokraziak baino eraginkorragoak direla ez da egia, edo ez da hala, behintzat, ondo samar funtzionatzen duten demokrazietan. Batetik, ustelkeria askoz hedatuago dago eta indartsuagoa da sistema autoritarioetan sistema demokratikoetan baino. Baina hori baino garrantzitsuagoa da demokrazietan politika publikoak saiakerak direla: kontrastearen mende daude, eta, emaitzen arabera, beste batzuez ordezka daitezke. Ordezkapen horretan eragin erabakigarria du ezartzen diren politikekiko gogobetetasuna edo atsekabea adierazteko biderik egoteak. Diktadura batean disidentzia debekatuta dago; beraz, funtzionatzen ez duena ez da salatzen eta, ondorioz, betikotu egiten da. Arrazoi gehiago daude, baina emandako bi horiekin –garbitasuna eta kritikarako aukera– nahikoa da.

Curtis Yarvinen proposamenak Thomas Hobbes-ek “Leviathan” bere lan nagusian azaldu zuen teoria politikoa ekarri dit gogora. Pentsalari ingelesaren arabera, beharrezkoa da herriek autoritate indartsu bat izatea, horrela bakarrik ekidin baitaitezke liskarrak eta gerra zibila. Hori da agintarien zilegitasun iturria: beraiek dira elkarbizitza baketsuaren bermatzaileak. Estatua edo gizartea ezin dira seguruak izan, non eta ez dauden subirano absolutu baten menpe.

Yarviren kasuan, ez da elkarbizitza subiranoak gorde behar duena, eraginkortasuna baizik. Monarkak –diktadoreak– erabakiak har ditzake, arauak, zuhurtasunak eta kontrol-prozedurak errespetatu beharrik gabe. Burokrazia da sistema demokratikoen –bermatzaileen– gaitzetako bat eta, horren ordez, sistema autoritarioak defendatzen ditu, alegia oztoporik gabeko sistemak.

Erregimen frankista ez zen burokraziarik gabea, dauden sistema autoritarioetako bakar bat ere ez den bezala. Eta, hala ere, sistema ustelagoak dira, botereari ustelkeria komeni zaiolako; gobernatzaileak horretaz baliatzen dira bere inguruan adiskidantza adeptoa sortzeko eta, behar izanez gero, baliagarria edo beharrezkoa izateari uzten dionaz libratzeko erabiltzeko.

Horregatik da garrantzitsua sistema autoritarioak sustatzen dituztenen sirena-kantuak salatzea, eraginkortasuna irabazi eta burokrazia galdu beharrean oinarrituta dauden kantuak. Eta salatzearekin batera, haien sinesgarritasuna ahultzea ere garrantzitsua da. Sirena-kantuak salatzea baino eraginkorragoa da izan dezaketen oinarritik deshornitzea. Hori dela-eta, betebehar politiko eta, nire ustez, moral bihurtzen da burokrazia murriztea edo, gutxienez, haren hazkundea kontrolatzea.

Administrazio publikoak eta herritarrei ematen zaizkien zerbitzuek, eraginkorrak eta arinak izan behar dute. Horretarako, bi alderdi uztartuko dituzten formulak bilatu behar ditugu: batetik, ustelkeria saihestuko duten bermeak, eta, bestetik, zerbitzu publikoentzat lan egiten dutenek eta zerbitzu horiek jasotzen dituztenek jasaten duten karga burokratikoa sistematikoki eta zentzuz arintzea.

Burokraziaren aurka egiteak ez du zertan diktaduraren alde egin. Izan ere, sua itzaltzeko suari erregaia ematea bezala izango litzateke. Burokraziaren Leviathan-aren aurka egiteak ez du zertan diktaduraren Leviathan erraldoi (bezain gaiztoa) ekarri.